ఆది శంకరులు స్తుతించిన కాశీవిశ్వనాథుని అష్టకం తాత్పర్యంతో

గంగా తరంగ రమణీయ జటా కలాపం,

గౌరీ నిరంతర విభూషిత వామ భాగం

నారాయణ ప్రియ మనంగ మదాపహారం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

తాత్పర్యం: గంగా నదీ అలలను తన జటాఝూటంలో అందంగా కలిగిన, తన ఎడమ వైపు పార్వతీ దేవి ఎల్లప్పుడూ శోభించే, శ్రీహరికి ప్రియుడైన, మన్మథుని గర్వము అణచిన, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

వాచామగోచరమనేక గుణ స్వరూపం

వాగీశ విష్ణు సుర సేవిత పాద పీఠం

వామేన విగ్రహ వరేణ కళత్రవంతం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

తాత్పర్యం: పదములకు, వర్ణనకు అందని అనేక గుణాలు కలిగిన స్వరూపంతో ఉన్న, బ్రహ్మ విష్ణు మరియు ఇతర దేవతలచే సేవించబడిన పాదములు కలిగిన, తన ఎడమ వైపు శుభములు కలిగించే పార్వతిని కలిగి ఉన్న, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

భూతాధిపం భుజగ భూషణ భూషితాంగం

వ్యాఘ్రాజినాంబరధరం జటిలం త్రినేత్రం

పాశాంకుశాభయ వర ప్రద శూల పాణిం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

తాత్పర్యం: సమస్త భూతములకు అధిపతియైన, సర్పములను ఆభరణంగా కలిగిన, పులిచర్మం వస్త్రంగా ధరించిన, జడలు కట్టిన కేశములు కలిగిన, పాశము , అంకుశము, త్రిశూలము ధరించిన, అభయము, వరాలను ప్రసాదించే, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

శీతాంశు శోభిత కిరీట విరాజమానం

ఫాలేక్షణానల విశోషిత పంచ బాణం

నాగాధిపారచిత భాసుర కర్మ పూరం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

తాత్పర్యం: చల్లదనాన్ని ఇచ్చే చంద్రుని కిరీటముగా కలిగి భాసిల్లుతున్న, తన ఉగ్రనేత్రముతో మన్మథుని దగ్ధము చేసిన, నాగేంద్రుని కర్ణములకు అలంకారముగా ధరించిన, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

పంచాననం దురిత మత్త మతంగజానాం

నాగాంతకం దనుజ పుంగవ పన్నగానాం

దావానలం మరణ శోక జరాటవీనాం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

మదించిన ఏనుగులపాలిటి సింహంలా ఉన్న, అసురులపాలిటి గరుత్మంతుని వలె ఉన్న, మరణాన్ని, శోకాన్ని, వృద్ధాప్యాన్ని నాశనం చేసే అగ్నిలా ఉన్న, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

తేజోమయం సుగుణ నిర్గుణమద్వితీయం

ఆనందకందమపరాజితమప్రమేయం

నాగాత్మకం సకల నిష్కలమాత్మ రూపం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

తేజస్సు కలిగి, సుగుణములు కలిగి, గుణములు లేని, వేరే సాటిలేని, ఆనందకారకుడైన, ఓటమి ఎరుగని, తర్కానికి అందని, సర్పములకు ఆత్మయై, అన్ని శుద్ధ స్వరూపములు తానేయై, ఆత్మ స్వరూపుడైన, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

ఆశాం విహాయ పరిహృత్య పరస్య నిందా

పాపే రతిం చ సునివార్య మనః సమాధౌ

ఆదాయ హృత్ కమల మధ్య గతం పరేశం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

ఏ కోరికలూ లేనివాడైన, దోషములు ఎంచని, నింద చేయని, పాపములకు దూరముగా ఉండి సమాధి స్థితిలో ఉన్న హృదయకమలము మధ్యలో నివసించి ఉన్న, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

రాగాది దోష రహితం స్వజనానురాగం,

వైరాగ్య శాంతి నిలయం గిరిజా సహయం,

మాధుర్య ధైర్య శుభగం గరళాభిరామం

వారాణసీ పుర పతిం భజ విశ్వనాథం

రాగద్వేషాది దోషములు ఎరుగని, తన భక్తులను ప్రేమతో చూసే, వైరాగ్యము, శాంతికి నిలయమై, హిమవంతుని పుత్రిక సహాయం పొందుతూ, మాధుర్యము, ధైర్యము కలిగి విషాన్ని ధరించిన, వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని సదా భజించుదాము.

ఫలశ్రుతి:

వారాణసీ పురపతే స్తవనం శివస్య

వ్యాఖ్యాతమష్టకమిదం పఠతే మనుష్యః

విద్యాం శ్రియం విపుల సౌఖ్యమనంతకీర్తిం

సంప్రాప్య దేహ విలయే లభతే చ మోక్షం

వారణాసి పురంలో వెలసిన ఆ విశ్వనాథుని అష్టకాన్ని పఠనం చేసే మనుష్యులకు దేహమున్నప్పుడు విద్య, మంచి, ఎనలేని సుఖము, అనంతమైన కీర్తి, అటు తర్వాత మోక్షము లభించును.

విశ్వనాథాష్టకమిదం యః పఠేచ్ఛివ సన్నిధౌ శివలోకమవాప్నోతి శివేన సహ మోదతే

తాత్పర్యం: ఈ విశ్వనాథ అష్టకం శివుని సన్నిధిలో చదివిన వారికి శివలోకము, ఆ పరమశివుని ఆశీస్సులు పొందుదురు.